ترانسفورماتورها یکی از مهمترین اجزای هر سیستم برق و اتوماسیون صنعتی هستند. در این میان، ترانسهای شرکت اشنایدر الکتریک به دلیل کیفیت بالا، بازدهی خوب و عمر طولانی، در بسیاری از کارخانهها و مراکز صنعتی استفاده میشوند. با این حال، مثل هر دستگاه برقی دیگر، ترانسهای اشنایدر هم شاید با گذشت زمان خراب شوند و نیاز به تعمیر پیدا کنند.تعمیر ترانس اشنایدر فقط یک کار ساده نیست؛ این کار بسیار مهم است، چون سبب ادامه کار دستگاهها، افزایش ایمنی و جلوگیری از هزینههای بالا به خاطر توقف کار میشود.
در این مقاله میخواهیم درباره نحوه شناسایی، پیشگیری و رفع مشکلات رایج ترانسهای اشنایدر صحبت کنیم. مرکز تخصصی ایران زیمنس واقع در لالهزار جنوبی تهران. مرکز ما میتواند خدمات حرفهای و مطمئن برای تعمیر ترانسفورماتورهای شما ارائه دهد.
اشنایدر الکتریک به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان تجهیزات الکتریکی در جهان، انواع مختلفی از ترانسفورماتورها را برای کاربردهای گوناگون (از توزیع برق در ساختمانها و صنایع گرفته تا پستهای انتقال) تولید میکند. اصلیترین انواع ترانسفورماتورهای اشنایدر که در سطح توزیع و پستهای کوچکتر پرکاربرد هستند، شامل دو دسته کلی میشوند:
- ترانسفورماتورهای روغنی (Oil-Immersed / Liquid-Filled Transformers)
- ترانسفورماتورهای خشک (Dry-Type Transformers)
دلایل خرابی و ضعف عملکرد در هر نوع به خاطر تفاوت در عایق و محیط خنککننده، متفاوت است. در ادامه به معرفی هر نوع و دلایل اصلی مشکلات آنها میپردازیم:
۱. ترانسفورماتورهای روغنی (Oil-Immersed Transformers)
-
شرح: در این نوع، هسته و سیمپیچها در مخزنی پر از روغن (معمولاً روغن معدنی یا مایعات دیگر مانند استر) قرار دارند. روغن هم به عنوان عایق و هم به عنوان محیط خنککننده عمل میکند. این نوع ترانسها به دلیل راندمان بالا در دفع حرارت و هزینه نسبتاً کمتر، بسیار رایج هستند.
-
دلایل اصلی خرابی یا ضعف عملکرد:
-
آلودگی و کاهش کیفیت روغن: این مهمترین عامل است. نفوذ رطوبت، ذرات معلق، یا اکسیداسیون روغن در طول زمان، باعث کاهش شدید استقامت دیالکتریک روغن میشود. روغنی که خاصیت عایقی خود را از دست بدهد، نمیتواند جلوی جرقهها و اتصال کوتاه را بگیرد. این آلودگی همچنین باعث تشکیل لجن شده که مسیرهای خنککننده را مسدود میکند.
-
استهلاک عایق جامد (کاغذ و سلولز): حرارت (ناشی از اضافهبار یا دمای بالای محیط) و رطوبت باعث پیر شدن و شکننده شدن عایق کاغذی سیمپیچها میشوند. عایق پیرشده در برابر تنشهای الکتریکی و مکانیکی بسیار ضعیف است و مستعد خرابی است. این فرآیند قابل برگشت نیست و عمر ترانس را محدود میکند.
-
نشت روغن: آسیب به مخزن، واشرها، بوشینگها یا شیرها میتواند باعث نشت روغن شود. کاهش سطح روغن، قابلیت خنککنندگی و عایقی ترانس را به شدت کم کرده و منجر به گرم شدن بیش از حد و خرابی میشود.
-
گازهای محلول در روغن: در اثر حرارت بیش از حد یا تخلیههای جزئی (Partial Discharge) در داخل ترانس، گازهایی در روغن تولید میشوند. آنالیز این گازها (DGA) نشاندهنده مشکلات داخلی (مانند نقاط داغ یا جرقهزنی) است که اگر به موقع شناسایی و رفع نشوند، منجر به خرابی کامل میشوند.
-
مشکلات رطوبتگیر (سیلیکاژل): اگر رطوبتگیر اشباع شده و بهموقع تعویض نشود، رطوبت هوا وارد مخزن شده و کیفیت روغن را تخریب میکند.
۲. ترانسفورماتورهای خشک (Dry-Type Transformers)
-
شرح: این ترانسها از روغن استفاده نمیکنند. هسته و سیمپیچها یا با رزین اپوکسی ریختهگری میشوند (Cast Resin) یا با عایقهای مقاوم در برابر حرارت (مانند نومکس) و تحت فشار و خلاء با وارنیش/رزین آغشته میشوند (VPI – Vacuum Pressure Impregnated). این نوع ترانسها برای مکانهایی که ایمنی در برابر آتشسوزی حیاتی است (مانند ساختمانهای بلند، بیمارستانها، مترو) استفاده میشوند، زیرا خطر آتشسوزی روغن را ندارند.
-
دلایل اصلی خرابی یا ضعف عملکرد:
-
استرس حرارتی و ترکخوردگی رزین (در نوع Cast Resin): تغییرات شدید دما (به ویژه در زمان بارگیری و بیباری) باعث انبساط و انقباض رزین میشود. این تنش حرارتی میتواند به مرور زمان منجر به ترکهای ریز یا بزرگ در پوشش رزینی شود.
-
تخلیه جزئی (Partial Discharge – PD): وجود حفرههای هوا (Voids) در داخل رزین ریختهگری (به دلیل فرآیند تولید نامناسب) یا آلودگی روی سطح عایق، میتواند منجر به تخلیههای الکتریکی کوچک (PD) شود. این تخلیهها به مرور زمان عایق را فرسوده کرده و مسیر را برای جرقهزنی و اتصال کوتاه باز میکنند. این یکی از دلایل اصلی خرابی در ترانسهای خشک است.
-
آلودگی و رطوبت (به ویژه در نوع VPI): در نوع VPI که سیمپیچها مستقیماً در معرض هوا هستند، گرد و غبار، آلودگی و رطوبت میتوانند روی سطح عایق نشسته و مسیرهایی با مقاومت کم ایجاد کنند که منجر به نشت جریان، تخلیه جزئی و در نهایت جرقهزنی (Flashover) روی سطح عایق شوند. مسدود شدن کانالهای تهویه نیز باعث گرم شدن بیش از حد میشود.
-
استرس الکتریکی (نوسانات و اتصال کوتاه): مشابه ترانسهای روغنی، ولتاژهای بالا یا جریانهای اتصال کوتاه میتوانند باعث شکست عایق جامد (رزین یا وارنیش) شوند، به خصوص اگر عایق قبلاً بر اثر حرارت یا PD ضعیف شده باشد.
-
اتصالات شل: اتصالات قدرت بین سیمپیچها و ترمینالها ممکن است به دلیل ارتعاش یا نصب نامناسب شل شوند که منجر به نقاط داغ و در نهایت خرابی میشود.
خلاصه تفاوت در دلایل خرابی:
عامل خرابی | ترانس روغنی (Oil) | ترانس خشک (Dry) |
---|---|---|
آلودگی/رطوبت | کاهش کیفیت روغن (بسیار حیاتی) | آسیب به عایق سطحی، PD و مسدود شدن تهویه (مهم، اما متفاوت) |
استهلاک عایق | پیر شدن کاغذ/سلولز (عمر محدود) | ترک خوردن رزین، PD در عایق جامد |
نقاط ضعف خاص | نشت روغن، گازهای محلول، مشکلات رطوبتگیر | تخلیه جزئی (PD)، ترکخوردگی رزین |
به طور کلی، خرابی ترانسفورماتورهای اشنایدر، همانند سایر برندها، بیشتر ناشی از نحوه بهرهبرداری، نگهداری، و شرایط محیطی است تا کیفیت ساخت اولیه (هرچند کیفیت ساخت نیز نقش دارد). اضافهبار و مشکلات مربوط به عایقبندی (روغن یا رزین) اصلیترین دلایل کاهش عمر و خرابی هستند.
چرا باید ترانسفورماتورها را بهصورت منظم سرویس و تعمیر کنیم؟
ترانسفورماتورها یکی از مهمترین قسمتهای سیستمهای برق هستند که وظیفه کم یا زیاد کردن ولتاژ را بر عهده دارند. اگر این تجهیزات دچار مشکل شوند، ممکن است اتفاقات نا خوشایندی رخ دهد. در ادامه به چند دلیل مهم برای اهمیت سرویس و تعمیر ترانس اشنایدر بهصورت منظم اشاره میکنیم:
- توقف تولید و قطعی برق: خراب شدن ترانس باعث قطعی برق میشود و در نتیجه خطوط تولید کارخانهها از کار میافتند که ضررهای مالی زیادی به همراه دارد.
- آسیب به دستگاه ها: زمانی که ترانس درست کار نکند، نوسانات ولتاژ به وجود میآید که میتواند دستگاههای حساس را خراب کند.
- خطرهای جانی: ترانسفورماتورهای خراب ممکن است باعث آتشسوزی یا برقگرفتگی شوند و جان افراد را به خطر بیندازند.
برای جلوگیری از این مشکلات، بهتر است سرویسهای دورهای انجام دهید و در صورت مشاهده کوچکترین اشکال، اقدام به تعمیر ترانس اشنایدر شود تا از هزینههای سنگینتر در آینده پیشگیری گردد.
اگر ترانسفورماتور اشنایدر شما به درستی کار نمیکند، همین حالا با متخصصان ما تماس بگیرید تا در کوتاهترین زمان ممکن مشکل را برطرف کنیم.
چه علائمی نشان میدهند که ترانس اشنایدر شما نیاز به تعمیر دارد؟
اگر ترانس اشنایدر شما دچار مشکل شده باشد، نشانههایی وجود دارد که باید به آنها توجه کنید. مثلاً اگر ترانس بیش از حد داغ شود، ممکن است به دلیل بار زیاد یا مشکل در سیمپیچها باشد. همچنین شنیدن صداهای غیرعادی مثل وزوز میتواند نشانه شل بودن قطعات یا خرابی عایق باشد.
بوی سوختگی یا بوی بد هم معمولاً به خاطر سوختن روغن یا عایق داخلی ایجاد میشود. اگر روغن ترانس نشتی داشته باشد یا رنگ آن تیره شده باشد، این نشانهها میتوانند از آلودگی یا کاهش کیفیت عایق خبر دهند. قطع مکرر برق یا فعال شدن پیدرپی کلیدهای حفاظتی نیز میتواند به دلیل وجود مشکل داخلی باشد. کاهش ولتاژ خروجی ترانس هم نشان میدهد که ممکن است سیمپیچها یا اتصالات آسیب دیده باشند. تغییر رنگ یا سوختگی روی بدنه ترانس، علامت مهمی از آسیب جدی است. در صورت مشاهده هر یک از این موارد، بهتر است سریعاً ترانس را بررسی و تعمیر کنید تا از خرابی بیشتر جلوگیری شود.
۱. عوامل الکتریکی (Electrical Factors)
این دسته از دلایل، شایع ترین علت خرابیهای ناگهانی هستند.
- اضافهبار (Overloading):
- شرح: کار کشیدن از ترانس بیش از ظرفیت نامی آن (kVA).
- نتیجه: افزایش دمای سیمپیچها و روغن که باعث استهلاک سریع و پیر شدن عایق (کاغذ و روغن) میشود. این فرآیند، اصلیترین عامل کاهش عمر ترانس است.
- نوسانات شدید ولتاژ و صاعقه (Voltage Surges & Lightning):
- شرح: ولتاژهای گذرا و بسیار بالا ناشی از برخورد صاعقه به شبکه یا کلیدزنی در خطوط فشار قوی.
- نتیجه: این ولتاژها میتوانند عایقبندی سیمپیچها را سوراخ کرده و باعث اتصال کوتاه داخلی شوند (شکست دیالکتریک).
- اتصال کوتاه خارجی (External Short Circuits):
- شرح: وقوع اتصال کوتاه در شبکه پاییندست (خروجی ترانس).
- نتیجه: جریان لحظهای بسیار بالایی از سیمپیچها عبور میکند که باعث ایجاد نیروهای مکانیکی شدید و تنش حرارتی میشود. این نیروها میتوانند سیمپیچها را از شکل طبیعی خارج کرده یا به اتصالات آسیب بزنند.
- هارمونیکها (Harmonics):
- شرح: بارهای غیرخطی مانند درایوهای موتور (اینورتر)، کامپیوترها و منابع تغذیه سوییچینگ، جریانهای هارمونیکی تولید میکنند.
- نتیجه: این جریانها باعث افزایش تلفات و گرمای بیش از حد در هسته و سیمپیچها میشوند که در طراحی اولیه ترانس پیشبینی نشده است.
۲. عوامل محیطی و شیمیایی (Environmental & Chemical Factors)
- رطوبت و نفوذ آب (Moisture Ingress):
- شرح: نفوذ رطوبت از طریق واشرهای فرسوده، بوشینگهای آسیبدیده یا رطوبتگیر (سیلیکاژل) اشباعشده.
- نتیجه: رطوبت استقامت دیالکتریک روغن را به شدت کاهش میدهد، باعث خوردگی قطعات فلزی داخلی شده و فرآیند تجزیه عایق سلولزی را تسریع میکند.
- دمای بالای محیط (High Ambient Temperature):
- شرح: نصب ترانس در محیطهای بسیار گرم یا بدون تهویه مناسب.
- نتیجه: سیستم خنککننده (رادیاتورها) نمیتواند حرارت داخلی را به خوبی دفع کند و دمای ترانس از حد مجاز بالاتر میرود که به عایقبندی آسیب میزند.
- آلودگی و خوردگی (Contamination & Corrosion):
- شرح: گرد و غبار، مواد شیمیایی یا نمک (در مناطق ساحلی) روی بدنه، رادیاتورها و بوشینگها مینشیند.
- نتیجه: آلودگی روی رادیاتورها تبادل حرارت را مختل میکند و روی بوشینگها مسیر جرقهزنی (Flashover) ایجاد میکند. خوردگی نیز به بدنه و اتصالات آسیب میزند.
۳. عوامل مکانیکی (Mechanical Factors)
- ارتعاشات (Vibrations):
- شرح: ارتعاشات مداوم ناشی از نصب نادرست یا تجهیزات مجاور.
- نتیجه: میتواند باعث شل شدن اتصالات، خستگی مکانیکی در قطعات و آسیب به هسته یا سیمپیچها در درازمدت شود.
- آسیب فیزیکی (Physical Damage):
- شرح: ضربه در حین حملونقل، نصب یا بهرهبرداری.
- نتیجه: آسیب به بوشینگها (که بسیار شکننده هستند)، بدنه، رادیاتورها یا تجهیزات حفاظتی.
۴. عوامل مربوط به نگهداری و بهرهبرداری (Maintenance & Operational Factors)
این دسته مهمترین عامل در استهلاک زودرس است.
- نگهداری ضعیف (Poor Maintenance):
- شرح: عدم بازرسی دورهای، عدم تعویض به موقع سیلیکاژل، عدم آزمایش روغن، تمیز نکردن بوشینگها و رادیاتورها.
- نتیجه: مشکلات کوچک (مانند نفوذ کم رطوبت یا شل شدن یک اتصال) به مرور زمان به یک خطای فاجعهبار تبدیل میشوند.
- فرسودگی طبیعی (Aging):
- شرح: عایق کاغذی سیمپیچها به مرور زمان و تحت تاثیر حرارت، خشک و شکننده میشود.
- نتیجه: در این حالت، ترانس در برابر تنشهای الکتریکی و مکانیکی (مانند اتصال کوتاه) بسیار آسیبپذیرتر میشود و ممکن است ناگهان از کار بیفتد.
- کیفیت پایین روغن (Poor Oil Quality):
- شرح: عدم تصفیه یا تعویض روغن آلوده به آب، ذرات معلق یا محصولات جانبی اکسیداسیون.
- نتیجه: روغن دیگر خاصیت خنککنندگی و عایقی خود را از دست میدهد و لجن (Sludge) تشکیل شده و در کانالهای خنککننده رسوب میکند.
دسته | عامل اصلی | نتیجه مستقیم |
---|---|---|
الکتریکی | اضافهبار | گرمای بیش از حد و استهلاک سریع عایق |
نوسان ولتاژ/صاعقه | سوراخ شدن و شکست عایقبندی | |
اتصال کوتاه | تنش شدید مکانیکی و حرارتی روی سیمپیچ | |
محیطی | نفوذ رطوبت | کاهش شدید خاصیت عایقی روغن |
دمای بالا | عدم دفع حرارت و آسیب به عایق | |
مکانیکی | ارتعاشات | شل شدن اتصالات و خستگی قطعات |
نگهداری | نگهداری ضعیف | تبدیل مشکلات کوچک به خرابیهای بزرگ |
فرسودگی طبیعی | شکننده شدن عایق و آسیبپذیری بالا |
به طور خلاصه، حرارت و رطوبت دو دشمن اصلی هر ترانسفورماتور روغنی هستند و بیشترین عامل خرابیها به عدم کنترل این دو مورد برمیگردد.
مراحل تعمیر ترانسفورماتور اشنایدر
- بررسی اولیه
در ابتدا ظاهر ترانس بررسی میشود تا علائمی مثل سوختگی، نشتی یا آسیبدیدگی مشخص شود. همچنین اطلاعاتی از اپراتور و سوابق نگهداری جمعآوری میگردد.
- انجام تستها
چند تست تخصصی برای یافتن مشکل اصلی انجام میشود، از جمله:
- تست عایقها با دستگاه مگِر
- تست نسبت ولتاژ
- تست مقاومت سیمپیچها
- بررسی روغن در ترانسهای روغنی
- تصویر حرارتی (ترموگرافی) برای پیدا کردن نقاط داغ
- عیبیابی و برنامهریزی
نتایج تستها تحلیل میشود تا مشکل اصلی شناسایی شده و برنامه تعمیر چیده شود.
- اجرای تعمیرات
برق ترانس کاملاً قطع میشود
قطعات آسیبدیده مثل سیمپیچ، بوشینگ یا فنها تعمیر یا تعویض میشوند
در صورت نیاز، روغن تعویض یا تصفیه میشود
تمام اجزا تمیز و خشک شده و دستگاه دوباره مونتاژ میشود
- تست نهایی و راه اندازی
بعد از تعمیر، ترانس دوباره تست میشود. عملکرد آن در زمان روشن بودن بررسی خواهد شد تا از پایداری آن مطمئن شویم.
چگونه با نگهداری درست، از خرابی ترانس اشنایدر جلوگیری کنیم؟
برای اینکه نیازی به تعمیر ترانس اشنایدر نداشته باشید، بهتر است از قبل به فکر باشید و یک برنامه نگهداری پیشگیرانه را اجرا کنید. این کار سبب افزایش عمر مفید ترانس و کاهش خرابیهای ناگهانی میشود. در مرحله اول، باید بهصورت منظم ترانس را بررسی کنید؛ مثلاً با نگاه کردن به بدنه آن میتوان علائم نشتی، زنگزدگی یا آسیبدیدگی را تشخیص داد.
تمیز نگه داشتن ترانس هم خیلی مهم است، چون گرد و غبار زیاد میتواند باعث گرم شدن بیشازحد شود. اتصالات برق را نیز باید هر از گاهی چک کنید تا شل یا زنگزده نباشند.
اگر سنسور دما دارید، با آن میتوانید تغییرات دمایی غیرعادی را سریع تشخیص دهید. در ترانسهای روغنی، بررسی کیفیت روغن عایق نیز ضروری است. سیستم خنککننده مثل فن یا پمپ هم باید همیشه درست کار کند. در آخر، فراموش نکنید که تجهیزات حفاظتی مانند رله و فیوز باید دقیق تنظیم و بهدرستی کار کنند. این اقدامات ساده، جلوی بسیاری از مشکلات بزرگ را میگیرند.
تعمیر ترانس اشنایدر در لالهزار را به چه کسی بسپاریم؟
اگر ترانسفورماتور اشنایدر شما دچار مشکل شده و به دنبال تعمیر آن هستید، انتخاب یک مرکز حرفهای و قابلاعتماد اهمیت زیادی دارد. فروشگاه ایران زیمنس در خیابان لالهزار جنوبی تهران، با بیش از 20 سال سابقه در تعمیرات تجهیزات برق صنعتی، یکی از بهترین گزینهها برای شماست.
چرا ایران زیمنس؟
ایران زیمنس بیش از دو دهه است که در زمینه تعمیر انواع تجهیزات برق صنعتی از جمله ترانسفورماتورهای اشنایدر فعالیت دارد و تکنسینهای آن، تجربه و مهارت لازم را برای تعمیر مدلهای گوناگون دارند.
در فرآیند تعمیر، فقط از قطعات یدکی اصلی و باکیفیت استفاده میشود. این موضوع باعث میشود ترانس شما بعد از تعمیر، عملکردی مانند روز اول داشته باشد. قطعاتی مانند رله، موتور، کنتاکت از برند اصلی تامین میشوند.کارشناسان ما در ایران زیمنس آمادهاند تا با بررسی وضعیت سیستم برق شما، راهکارهایی برای بهبود عملکرد و جلوگیری از خرابیهای آینده ارائه دهند.
اگر ترانس شما بزرگ و سنگین است، لازم نیست نگران جابهجایی آن باشید. تیم ایران زیمنس میتواند برای تعمیر به محل شما در کارخانه، نیروگاه یا مرکز داده بیاید.در ایران زیمنس، تعمیرات بهموقع و دقیق انجام میشود تا زمان توقف فعالیتهای صنعتی شما به حداقل برسد.تمامی تعمیرات انجامشده دارای ضمانت هستند؛ یعنی میتوانید با خیال راحت از خدمات استفاده کنید.
تعمیرات با دستگاهها و ابزارهای مدرن انجام میشود تا کیفیت و دقت کار بالا باشد.
چطور با ایران زیمنس تماس بگیریم؟
برای مشاوره یا هماهنگی جهت تعمیر ترانس اشنایدر خود، کافیست با شمارههای زیر تماس بگیرید:
تلفن 021-33994115
موبایل 09126879077
یا حضوری به آدرس: تهران، لالهزار جنوبی مراجعه کنید. کارشناسان ایران زیمنس همیشه آماده پاسخگویی به شما هستند.
نتیجهگیری
تعمیر ترانس اشنایدر یکی از کارهای مهم برای حفظ عملکرد درست تجهیزات صنعتی است. اگر علائم خرابی ترانس را زود تشخیص دهید و بهطور منظم از آن نگهداری کنید، میتوانید از مشکلات بزرگ و هزینهبر جلوگیری کنید. استفاده از مراکز تعمیر معتبر و متخصص ایران زیمنس، باعث میشود ترانسفورماتور شما عمر بیشتری داشته باشد.